2023ko Iruñerriko Mankomunitatearen txostena
Memoria de la Mancomunidad de la Comarca de Pamplona 2023

• Urteko kontuak
• / 
• Kudeaketa txostena

1.- Taldearen egoeraren eta negozioen bilakaera

Mankomunitateko Batzar Nagusiak 2017-2030 aldirako ezarri zuen Plan Estrategikoak eta haren ondoriozko Urteko Kudeaketa Planak jasotzen duena betetzera bideratuta egon da Taldeak 2023ko ekitaldian gauzatu duen kudeaketa.

Zehazkiago, gure jarduera nagusietako bakoitzaren garapena ezaugarritu duten bereizgarriak hauek izan dira:

Uraren Ziklo Integrala

• Hornidura

2023an, ur-ekoizpena 28.939.303 m³-koa izan da, 2022an baino % 8,54 txikiagoa eta azken bost urteetako batezbestekoa baino % 4,21 txikiagoa. Gauden mende honetako ekoizpen baxuena da, hain zuzen ere.

Alderdi aipagarriena izan da ekoizpena murriztu izana maiatz eta irail artean, ekaineko ekaitzengatik, udakoak izan ohi diren kontsumoak atzeratzea eragin baitzuten, eta irail hasierako euri zakar eta biziengatik, udazkeneko kontsumoaren aldia aurreratu baitzuten. Hartara, 2022arekin alderatuta, bereziki bestelakoa izan zen ekoizpen hori, orduan prezipitazio eskasek eta maiatz eta abuztu arteko tenperatura altuek ekarri baitzuten agorraldia aurreratzea eta kontsumoa handitzea.

Ur-ekoizpen handiena abuztuko laugarren astean egin zen, Iruñerrian izan zen bero-bolada bakarrarekin batera. Zehazki, abuztuaren 22a, asteartea, kontsumo handieneko eguna izan zen, 124.027 m³-rekin. Ur-ekoizpen txikiena, berriz, abenduko zubien astean egin zen. Abenduaren 4a, astelehena, kontsumo txikieneko eguna izan zen, 53.416 m³-rekin.

Ustiapen-eredua (2+1 EUTE)

Urtean zehar, uraren jatorria hau izan da: Egillor % 33,3 (9.634.510 m³), Urtasun % 39,1 (11.314.048 m³) eta Tiebas % 27,6 (7.990.542 m³).

2023an, ur-ekoizpenari dagokion alderdi esanguratsuena izan da 2+1 ustiapen-eredua lanean hasi izana, hau da, urte osoan soil-soilik edateko uren bi araztegirekin lan egitea eta hirugarrena erreserban uztea. Lanean aritzen diren bi araztegiren ustiapen-eredu hau orain arte azaro eta maiatz arteko aldirako baino ez da erabili izan Iruñerrian (Urtasungo eta Egillorko plantak), ekainetik urrira hirugarren planta (Tiebas) jartzen baitzen martxan, udako hornidura osatzeko.

Eskualdeko hornidura-sarean azken urte honetan zenbait obra egin dira, eta horrek ahalbidetu du aurtengo ekain eta urri artean Egillorko planta, Artetako iturburuko ura tratatzen duena, erreserban utzi ahal izatea, eta uda-sasoi horretan Urtasungo eta Tiebasko plantekin hornitu ahal izatea Iruñerriko Mankomunitateak uraren zerbitzua ematen duen eremu osoa. Udako eredu honekin eskualdea hornitzeko sistema askoz ere sendoagoa lortzen dugu, eta Artetako iturburuaren emariak, txikitzen joaten diren emariak, bazter utzi ditzakegu eta, gainera, Udarbe ibaian emari ekologikoa bermatu ahal dugu, izan ere, sarritan oso balio baxuetan gelditzen baitzen, agorraldi bete-betean iturburuaren % 80 inguru hartzean.

Beste alde batetik, ustiapen-sistema honekin, gainera, ekoizpen-antolaketa eta giza baliabide eta baliabide teknikoena optimizatzea lortzen da, edateko uren bi araztegitan biltzean jarduna.

Konfigurazio berri honekin, Tiebasko EUTE martxan jartzea programatutakoaren arabera egin zen, maiatzaren 30ean, eta Egillorko EUTE maiatzaren 31n gelditu zen. Tiebasko EUTE 5 hilabetean aritu zen lanean, urriaren 30a arte, eta une horretan hasi zen berriro ere lanean Egillorko EUTE.

Horniduraren kalitate-kontrola

Kalitatea Kontrolatzeko laborategiek ENACen (Egiaztatze Erakunde Nazionala) auditoretza egin dute 2023an eta UNE EN ISO 17025 araua betetzea. Bi laborategi horiek auditoretza gainditu dute, eta egiaztatzearen norainokoa zabaldu dute, hiru EUTEetan edateko uraren kalitatea determinatu eta ziurtatzean etengabeko hobekuntza bermatzeko, eta bai araztutako urarena Arazuriko HUAn eta Iruñerriko gainerako hondakin-uren araztegietan eta arazketa sistemetan.

Horniduraren Kalitatea Kontrolatzeko Laborategian 2023an egindako kontrolak, programatuta zeudenak eta IZSAko hainbat sailek eskatu dituztenak, 85.803 parametro izan dira, 6.736 lagini zegozkionak. Hornidura-sarea kontrolatzeari dagokion informazioa Kontsumoko Uren Informazio Nazionalerako Sisteman inplementatu da (SINAC).

Uraren Osasun Plana

Uraren Osasun Plana hedatzen jarraitu da, 2013an egindako diagnostikoko arrisku adierazgarriak minimizatuta. Urtean zehar egindako mugarri garrantzitsu hauek nabarmendu behar dira, gauzatutako gainerako proiektuen artean:

- Urtasungo EUTE berritzeko III. fasea gauzatzen ari da. Hain zuzen, erreaktiboen aretoa berrituko da eta ozono bidezko tratamendu berria izango da. Aurreikusita dago lanak 2024aren erdialdera amaitzea.

- Osasun Plana 3/2023 Errege Dekretura egokitzean lan egiten ari gara, hornidura-sistemako prozedura desberdinak moldatzeko.

• Saneamendua eta arazketa

Arazuriko HUA

Arazuriko HUAn, hondakin-ur influentearen bolumena 2023an 34.669.820 m³ izan da, 2022an baino % 12,3 gehiago eta azken 5 urteetako batezbestekoa baino % 4,9 gutxiago. Urteko karga kutsatzailea 511.612 biztanle baliokidekoa izan da, aurreko urtekoa baino % 1,7 handiagoa.

41.079 tona lohi sortu dira, aurreko urteko 42.041 tonak baino pitin bat gutxiago.

5.499.238 Nm³ biogas sortu dira, 2022an baino % 6,8 gutxiago eta azken 5 urteetako batezbestekoa baino % 0,6 gutxiago. Biogasa erregai moduan erabilita energia elektrikoa ekoiztea horrekin bat etorri da: % 103ko autokontsumoa lortu da, aurreko urteko % 105ekoaren antzekoa.

Arazketaren errendimendu handiei eutsi zaie gai organikoetan eta nutrienteetan, eta, hortaz, Ebroko Ur Konfederazioak ezartzen dituen isurtze-mugak bete dira.

Arazketako lohiak balorizatzea Arazuriko HUAn

Arazuriko HUAn sortutako eta jasotako hondakin organiko guztiak birziklatu dira (41.079 tona lohi eta 7.159 tona hondakin berde). Lohien ekoizpena 2022ko aldi berekoa baino pitin bat txikiagoa izan da (orduan 42.041 tona izan ziren), eta hondakin berdeena, aldiz, 2022ko aldi berekoaren aldean (6.993 tona), pitin bat handitu da.

Lohien % 71 (29.095 tona) Nafarroaren Erdialdeko nekazaritzan aplikatzearen bidez balorizatu dira, eta % 29 (11.984 tona) konpostajeko tratamendu aurreratuan baliatu dira. Tratamendu aurreratuko portzentaje hori eguzkitan lehortzeko prozesuari esker lortu da, lohien kantitate handiago bat tratatzeko bidea ematen baitu.

Konpostaje-prozesua maximizatze aldera, 2021ean, eguzkitan edo eguzki bidez lehortzeko planta pilotua jarri zen abian. Helburua da lohietako ura lurruntzea eta lohi horiek konpost bihurtzea, tratamendu-gaitasuna handituta. 2023an zehar, sortutako lohien % 7 jarri dira eguzkitan lehortzen (2.769 tona), eguzkitan lehortzeko planta batean, eta aurreko urtean, 2022an, baino % 1 gehiago izan da hori.

Nekazaritzan birziklatutako lohien kalitate handiari eutsi zaio, % 17ko materia lehorrarekin eta gai organikoen eduki altuekin (% 70 sms), baina 2022ko balioak baino txikiagoak (% 72). Nitrogenoaren balio emankortzailea % 6,20 sms da eta fosforoarena % 6,40 sms.

Tokiko HUAk

Ezarrita dagoen tokiko arazketa-sistemen kalitatea kontrolatzeko planari eutsi zaio, arazketa-sistemek behar bezala funtzionatzen dutela ziurtatzeko eta isurketa-baimenetan ezarrita dauden isurketa-mugak kontrolatzeko.

2023an zehar, tokiko hondakin-uren araztegiek ongi funtzionatu dute. Ezarrita dauden kontrol-guneetan egin da ikuskatzea eta laginak hartzea. HUA txikien kasuan, kontrola biziagoa da, arazketaren etapa desberdinen errendimendua egiaztatzen baita. HUA horietan berberetan, bigarren urtez jarraian, isurketa-baimenak betetzearen kontrola mantendu da, kanpoko lagina hartzearen bidez.

Industria-isurketak

Ezarrita dagoen industria-isurketen kontrola egiteko planari eutsi zaio, saneamendu-sareek eta arazketa-sistemek (Arazuriko HUA eta tokiko araztegi txikiak) ongi funtzionatzen dutela ziurtatzeko. Plan horretan, ekoizpen-prozesuak ikuskatzen dira eta industria-uraren laginak hartzen dira, bai inplikatutako industrietan, bai eta eskualdeko sareko hustubide nagusietan eta industrialdeetan ere. Horrez gain, aholkularitza-lanak egiten dira arazketaren, isurketen kontrolaren eta laginak hartzearen gaian.

Deskribatutako jarduera horiei zerbitzua emate aldera, Saneamenduaren Kalitatea Kontrolatzeko Laborategiak, 2023an zehar, parametroen 102.967 kontrol egin ditu, 10.318 lagini zegozkienak. IZSAren UZI zerbitzuari eta NILSAri zerbitzua emateko, ohiko lan-bolumenari eutsi zaio.

Saneamendu eta Arazketa Plana

2021-2024 aldirako III. Saneamendu eta Arazketa Plana betetzeko lantaldearen lanak jarraitzen du. Bertan, hain zuzen, saneamenduaren eta arazketaren gaian hurrengo urteetan gauzatu beharreko lan-ildo nagusiak jasotzen dira. Plana 2017-2030 aldirako Plan Estrategikoaren barnean kokatu da, eta jarduketa garrantzitsuenak izango dira tokiko arazketan hobekuntzak egitea, jarduketak egitea Arazuriko HUAn eta kolektore berriak egitea. Beriaindik Biurrun-Olkotzerako kolektorea nabarmendu behar da, I. fasea (Tiebas-Campanaseraino) gauzatu dena. Estatuak interes orokorrekotzat deklaratu zuen 2009an. II. fasea 2024an gauzatuko da, Biurrun eta Olkotzeraino. Halaber, aipatu behar da lehen seihilekoan Berriobeitiko kolektorea amaitu zela, Arazuriko HUAren eskualde-sarean sartu dena. Kolektore horrek berekin ekarri zuen Berriobeitiko, Berriogoitiko eta Elkarte-Ballariaingo hobiak kentzea.

Saneamendua hobetzen jarraitzeko, urtean zehar Bidaurreta-Ziritza-Etxarriko hustubidearen eta arazketaren obrak bukatu ziren, eta zegozkien hobiak kendu ziren. Egun, tokiko 8 HUA dauzkagu, eta herri horien arazketa hobea izatea ekartzen dute.

Arazuriko HUAn egindako obrekin lotuta, lehen mailako 5. digestorea eraiki izana nabarmendu behar da. Kudeaketa hobea eta digestio-sistema mantentzea ahalbidetuko du, eta bai prozesua optimizatzea eta biogasa lortzea balorizatzeko.

Halaber, aipatzekoa da 2023an Jabari Hidrauliko Publikoaren Araudia aldatu zela, eta horrek aldaketa nabarmenak ekarriko dituela berekin hurrengo urteetan euri-uren kudeaketan.

• Ibai Parkea

2023ko ekitaldian, Elortz ibaiaren zatia amaitu eta herritarrentzat ireki zen. Ibai Parkearen barnean sartu diren 7 kilometro inguru dira, hartara, Getze Galarrera iristeko.

Urtean zehar, Ibai Parkearen mantentze-jarduera ohikoak egin ziren, bai hiri-ingurunean eta bai landa-ingurunean ere. Hain zuzen, 2023 honetako jarduketa aipagarrienak hauek izan ziren:

- Ibai Parkeko faunaren jarraipena. Hauek aipatu behar dira:

• Kastoreen jardunaren intentsitatearen jarraipena.
• Hegaztien eta harraparien jarraipena Ibai Parkeko hiri-eremuan eta landa-eremuan.
• Asiako liztortzarra akabatzea, teknika pasiboen eta selektiboen bidez, eraginkortasun-maila handiarekin, Ingurumeneko basozainekin koordinatuta.

Ibai Parkeko berdeguneen mantentze-lanak. Kastorea bertan bizitzearen ondoriozko jarduerak nabarmendu behar dira, zuhaitzetan hautatutako jarduketak egin behar izan baitziren, erortzeko arriskua minimizatzeko erabiltzaileentzat. Ondorio hori minimizatzeko, moztu ziren zuhaitzak zatikatu egin ziren eta bertan utzi kastoreek jateko. Atarrabian egin ziren mota honetako lan gehienak. 

Hiri-hondakinen bilketa eta tratamendua

• Hiri-hondakinak biltzea

2023an sortutako etxebizitzetako eta merkataritzako hondakinen kantitatea 144.271 tona izan da. 2022aren aldean, % 0,59 gutxiago da, hain zuzen, orduan 145.127 tona izan baitziren. Horrenbestez, azken urteetan sortutako kantitateak egonkortzen ari direla ikusten da.

Gainerakoen edo errefusaren frakzioa

Gainerakoen frakzioa 62.863 tonakoa izateraino gutxitu da. 2022an 70.742 tona izan ziren, eta, horrenbestez, urte batean % 11,14 murriztu da kantitate hori. Gainerakoen frakzioaren kantitatea gutxitzen joatea Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema (ESKS) ezartzen hasi zenetik gertatzen ari da. Sistema hori ezarri denetik bildu den errefus kantitate txikiena bildu zen 2023an, 2020an, sistema hori ezartzen hasi aurreko urtean, bildu zen kantitatea baino % 24,62 gutxiago, hain zuzen.

Gaikako bilketa

81.409 tona bildu dira bereiz, sortutako hondakin guztien % 56,40. 2022an, 74.386 tona izan ziren, hondakin guztien % 51,25. Gaikako bilketan izan den emendatze on hau ere 2021az geroztik Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema ezarri izanari zor zaio, bilketa bereiziaren balioa % 61,3koa izatera heldu baitzen. Horrenbestez, 7/2022 Legean (Hondakin eta lurzoru kutsatuei buruzkoa, ekonomia zirkular baterako) udal-hondakinak bereiz biltzearen gainean dauden helburuak lortu dira (gutxienez, % 50 2035ean).

-   Paper-bilketa

2023an, 19.819 tona paper eta kartoi bildu dira edukiontzietan, 2022an bildu zena baino % 5,55 gehiago (18.778 t). Sortutako paper guztiaren % 74,6 da hori, eta atez ate bildutako paperarekin batera, % 76,11 heltzen da, eta, horrenbestez, 1055/2022 Errege Dekretuan ezarritako helburuak gainditzen dira, 2025ean % 75 biltzeko helburuak.

Ontzien kasuan bezala, Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema duten eremuetan papera eta kartoia bereiz botatzea handitu delako emendatu da papera eta kartoia berreskuratzea; izan ere, sistema hori duten eremuetan % 77,1eko berreskuratze-portzentajeak lortzen dira, eta sistema hori ez duten eremuetan % 71,5eko ehunekoak dituzte.

Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema ezartzen hasi zenetik, edukiontzietan papera eta kartoia biltzea % 17,29 emendatu da, 2020 eta 2023 artean.

-   Ontzien bilketa

14.525 tona ontzi bildu dira, 2022an bildu ziren 11.681 tonen aldean, % 24,35 gehiago. Edukiontzi horian bildutako materialen emendatze-joerak jarraipena du, horrenbestez; Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema ezarri denetik % 46,94 handitu baita.

2023an jasotako ontzien eta materialen ehunekoa % 43,6 izan da: % 49,6 Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema duten tokietan, eta % 35,9 sistema hori ez duten tokietan.

-   Arropa-bilketa

Edukiontzietan bereiz bildutako arropari dagokionez, 1.492,55 tona izan dira, 2022an bildu zirenak baino % 9 gehiago (orduan 1.368 tona izan ziren). 2020ko martxoan hasi zen goranzko joerak jarraipena izan du; are gehiago, handitu egin da 2023an, besteak beste, abuztuan 100 edukiontzi gehiago jarri baitziren. Hartara, egun 315 edukiontzi daude arropa, ehunak eta oinetakoak botatzeko.

Edukiontzietan egiten den arropa-bilketa horrez gain, tamaina handikoak biltzean jasotzen da arropa eta bai garbiguneetan ere, eta, hortaz, 2023an guztira bildutako arroparen kantitatea 1.903,5 tona izan da, 2022an baino % 5,5 gehiago (orduan 1.800,65 tona izan ziren).

-   Beiraren bilketa

Edukiontzietan egiten den beira-bilketari dagokionez, kantitatea 2022koaren antzekoa izan da (% 2 gutxiago), 9.075 tona bildu baitziren. Ostalaritzan bildutako beirarekin batera, 2023an sortutako beiraren % 75 berreskuratzea lortu zen, eta, beraz, ontzietarako eta hondakinetarako Errege Dekretuan 2025erako ezarrita dagoen helburua bete zen.

-   Tamaina handikoen bilketa

Emausko Trapuketariek egiten duten tamaina handikoen bilketa gorabeherarik gabe egin da urte osoan. 2023an, 3.662 tona jaso dira, 2022an bildu ziren 3.708 tonen aldean. Nabarmendu behar da bildutako material guztien % 81,54 berrerabili edo berreskuratu egin direla.

-   Gai organikoen bilketa bereizia

2023an, gai organikoen bilketa berezian 16.419 tona jaso dira, aurreko urtean baino % 20,56 gehiago eta 2020an, Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema ezarri aurreko urtean, baino % 79,68 gehiago.

2023an, bildutako gai organikoen kantitate osoa, sortutakoen aldean, % 32,6 izan da. Emendatze hori Edukiontzietarako Sarbidea Kontrolatzeko Sistema ezarrita dagoen tokietan gai organiko gehiago bildu direlako gertatu da (% 40) eta bai oraindik giltza mekanikoa duten edukiontzi itxiekin biltzen den tokietan, aurreko egoeraren aldean, pitin bat gehiago bildu delako (% 19,3). Edonola ere, edukiontzi berri horiekin lortu den emendatzea gorabehera, oraindik ez dira lortu 2017-2027 aldirako Nafarroako Hondakin Planean ezarrita dauden helburuak: % 50 2020rako eta % 70 2027rako.

BERRESKURATZEA ETA TRATATZEA

2023an berreskuratutako hondakinen kantitatea 66.125 tona da, 2022an berreskuratu ziren 62.433 tonen aldean, % 5,9 gehiago, horrenbestez. Kasuen % 90etan, edukiontzi adimendunak erabiltzeagatik gai organikoen eta ontzien bilketa emendatu delako gertatu da.

2023ko berreskuratze-ehunekoa sortutako hondakinen % 45,83 da, 2022ko % 43,02aren aldean.

• Bio-hondakinen birziklapena

Bio-hondakinak berreskuratzeari dagokionez, etxeko eta auzoko konpostajean, gai organikoak edukiontzietan gaika biltzean eta hondakin berdeak kudeatzean lan egiten jarraitzen dugu. Landa-eremuan, hondakin organikoak in situ edo bertan kudeatzeko politikak jarraipena du, eta, gainera, bere garaian hondakin organikoak biltzeko 5. edukiontzia jarri zen baina orain erabilera hori egokia ez izateaz gain ingurumen-kostu handia duela ulertu den landa-herrietara zabaldu da.

-  Hondakin berdeak

Arazuriko HUAn kudeatu diren hondakin berdeak 7.159 tona izan dira, joan den urtean baino pitin bat gehiago (6.993 tona).

-  Etxeko eta auzoko konpostajea/Hondakin berdeak metatzeko eta birrintzeko guneak

2023an, etxeko konpostajerako programan izena emandakoak 3.598 familia ziren, hondakinak beren kasa kudeatzeko kategorian (konposta pilan egitea, oiloei edo beste animalia batzuei ematea janari-hondarrak) erregistratuta dauden 790 familiez gain. Kopuru horri auzoko konpostajerako 42 guneak eta auzoko erabilerako konpost-ontzien 34 puntuak gehitu behar zaizkio: 740 familia dira beren hondakinak konpostaje deszentralizatuaren bidez kudeatzen dituztenak.

Aurretik aipatu diren parte-hartzaile horiek guztiak aintzat hartuta, kalkulatzen da 2023an 3.158 tona hondakin organiko birziklatu direla, aurreko urtean baino pitin bat gehiago.

2023an, inauste-lanetako hondakinak landa-eremuan kudeatzeko, hondakin berdeak birrintzeko eta metatzeko guneak instalatzen jarraitu genuen, hartara, hondakin horiek Arazuriko HUAra eraman behar ez izateko. Hartara, inauste-hondakinen edukiontziak lekualdatu behar izatea amaitzeaz gain, eta horrek berekin dakarren CO₂ gasen isurpenen murrizketarekin, etxeko hondakin organikoak kudeatzeko behar den material egituratzailea jartzen da landa-eremuko herritarren eskura.

2023aren amaieran, hondakin berdeak metatu eta birrintzeko 59 gune zeuden, eta, beraz, sortutako inauste-hondakinak bertan kudeatzea bultzatzen ari ziren.

Etxeetako hondakin organikoen kudeaketari dagokionez, nabarmendu behar da 2023aren amaieran auzoko 43 konpost-ontzi zeudela konpostajerako 24 guneetan. Hartara, konposta egiteko edukiera osoa 39.950 litrokoa zen, ia 40 metro kubokoa.

• Gongorako ontziak hautatzeko planta

Hondakin arinak hautatzeko plantan 7.458 tona berreskuratu dira, 2022an berreskuratutakoa baino % 13,11 gehiago. Emendatze hori bat dator edukiontzi horian bildutako materiala igo izanarekin, nagusiki, gainerakoen edo errefusaren frakziorako eta gai organikoetarako edukiontzi adimendunak martxan jartzeagatik gertatu den emendatzea. Plantan izan den emendatze honek ekarri du % 46,94 emendatu izana plantan jasotako urteko kantitatea, 2020ko egoeraren aldean.

• Gongorako zabortegia

Hondakinak HHTZn ezabatzeari dagokionez, HHTZko zabortegira bideratutako kantitatea 95.638 tona izan dira, 2022an baino % 5,19 gutxiago (100.874 tona). HHTZ 1992an lanean hasi zenetik urte batean isuri den gutxieneko kantitatea da, eta urte batean, 2006an, isuri zen kantitate maximoaren erdia baino gutxiago da (% 55,65 gutxiago), orduan 215.585 tona bideratu baitziren zabortegira. Hala, murrizketa horrek ekarri du 2022an zabortegira 17.664 bidaia egitetik 2023an 16.624 bidaia egitera igarotzea. Hori, era berean, zabortegira joan diren kamioien urteko kopuru txikiena da, 2006an baino % 48 gutxiago.

Gutxitze hori gertatu da, batetik, etxebizitzetako eta merkataritzako gainerakoen frakzioa murriztu delako, materialak berreskuratzea handitu delako, eta, bestetik, industria-hondakinak murriztu direlako, azken urteetan gertatzen ari den moduan. HHTZn zuzenean jasotako industria-hondakinak gutxitu egin dira: 2020an 4.741 tona izan ziren, 2021ean, 4.099 tona, 2022an, 3.768 tona, eta 2023an, 3.013 tona.

• Iruñerriko Ingurumen Zentroaren proiektua Noain-Imarkoainen 

Irailaren 4an, Iruñerriko Ingurumen Zentroaren 1.1 fasearen obrak hasi ziren Garraioaren Hirian eta 1.2 faseko obretarako baimena jaso zain gaude. Zentroko nabeak altxatzeko fasea izango da, eta aurreikusita dago laster ebaztea. Uste da 2025eko urrian jarriko dela abian azpiegitura.

Eskualdeko Hiri Garraioa

Eskualdeko Hiri Garraioari dagokionez, 2023an garraiatutako bidaiarien behin-behineko kopurua 42.572.792 izan zen, eta hori aurreko urtean baino % 17,5 gehiago izan zen. Era berean, pandemia aurreko egoeraren aldean, 2019aren aldean, % 4,8 gehiago izan zen. Hartara, COVID-19aren koronabirusaren pandemiaren ondoriozko osasun-krisia hasi eta handik hiru urtera gainditu dira garraio publikoaren eskarian izan zituen eraginak.

Zerbitzuaren aldaketekin lotuta, urtarrilaren 12tik aurrera luzatu egin zen ostegun gauetako zerbitzuaren ordutegia, gutxi gorabehera goizaldeko 04:00ak arte, ostiraletan bezala, 00:00ak arte lehenago izaten zen moduan. Zerbitzua luzatzearen arrazoia izan zen ostegun gauetan Eskualdeko Hiri Garraioaren erabiltzaileen mugikortasun-beharrak nabarmen handitu izana. Beste alde batetik, irailaren 1ean, aldaketa batzuk egin ziren L19, L20 eta N10 lineetan, Erripagaña auzorako eguneko eta gaueko zerbitzua hobetzeko.

Inbertsioei dagokienez, uztailaren hasieran jatorri berriztagarriaren bermea duen gas natural konprimatua erabiltzen duten 6 autobus artikulatu sartu ziren zerbitzuan. 2.670.000 euroko inbertsioa izan zuten. Gogoan izan behar da, EHGan gutxiago kutsatzen duten energien II. plana beteaz, 2022az geroztik erregai moduan gasolioa erabiltzeari uzten ari zaiola erakundea. Beste alde batetik, irailean sartu zen flotan aurtengo aurreikusita dauden 10 autobus elektrikoetako bat, gauez kargatzeko 10 autobus elektriko BEV horietako bat. Gainerako bederatziak 2024an iritsiko dira, atzeratu egin baita. Hala, garajeetan gauez kargatu ahal izateko azpiegitura eraiki da eta inbertsioa 916.327,39 euro izan da. Inbertsio horretarako Garraioen, Mugikortasunaren eta Hiri Agendaren Ministerioaren dirulaguntza bat dago, 824.694,65 eurokoa, finantzatu ahal izateko (kostuaren % 90, hain zuzen). Autobus elektrikoan egin den inbertsioa 493.020,00 euro izan da, eta horregatik MITMA ministerioaren 200.000 euroko dirulaguntza jaso dugu.

Ordainbideari dagokionez, martxoaren 1etik aurrera, garraio-txartelak “Recarga TUC” mugikorretarako aplikazioaren bidez (Android eta IOS) eta izen bereko webgunearen bidez telematikoki kargatu ahal izatea martxan jarri zen. Beste alde batetik, lehen seihilekoan EHGaren berritze teknologikoaren 2B fasea amaitu zen eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Departamentuarekin lan egin zen urte osoan, Nafarroan garraio-zerbitzua ordainketa digital komun baten bidez egiteko irtenbidea definitzeko,  erabiltzaile-kontu batean oinarritutako ordainketa-sistema baten arabera.

Bestalde, Logista enpresak, garraio-txartelak aurrez aurre kargatzeko sarearen esleipendunak, kontratuaren oreka ekonomikoa hausteagatiko ordain-eskaera bat aurkeztu zuen, bai 2022ko azken lauhilekoan (% 30eko murrizketa) eta bai 2023an ere (% 50eko murrizketa) ohiko erabiltzaileen tarifei aplikatutako aldi baterako murrizketen ondorioz. Mankomunitateko Batzorde Iraunkorrak abenduaren 29an egin zuen saioan zati batean eman zion arreta eskaerari, eta kontratua aldarazi zuen ekonomikoki berriro orekatzeko.

EHGaren eta taxiaren geralekuetako hiri-altzarien kontratua dela-eta, markesinetan tinta elektronikoa duten informazio-pantailekin proba pilotu bat egin zen lehen seihilekoan, eta sarean dauden altzari berde zaharrak ordezten joan ziren. Horrez gain, informazioa denbora errealean emateko LCD teknologiako pantaila berriak kokatzen joan ziren.

Zerbitzuko kontratuen gaian, eta Eskualdeko Hiri Garraioaren kontzesioaren kontratua 2023ko apirilaren 30ean amaituko zela aintzat hartuta, Iruñerriko Mankomunitateko Batzar Nagusiak apirilaren 27an egin zuen saioan adostu zuen kontzesio-kontratuaren prestazioaren jarraitutasuna agintzea hurrengo kontratua gauzatzen hasi bitartean hertsiki beharrezkoa den denboran (ezin izango da hamabi hilabeteko epea gainditu).

Kontratazio-espedientea ekainaren 15eko Lehendakariaren 263/2022 Ebazpenak hasi zuen, bertan abiarazi baitzen garraio-zerbitzuaren kontzesio-kontratuaren lizitaziorako prozedura. Izapideen artean, Sektore publikoko kontratuen azaroaren 8ko 9/2017 Legearen 333. artikuluko nahitaezko txostena Ebaluazio Bulego Nazionalari eskatzeko beharrezko dokumentazioa egin zen. Maiatzaren 5ean, Ebaluazio Bulego Nazionalak erantzun-txostena eman zuen, eta bertan ondorioztatu zuen ez zegoela arrisku operazionaleko transferentzia nahikorik ulertu ahal izateko lizitazio honen izaera juridikoa kontzesio-kontratu bati zegokiona zela.

Ondorio hori zela-eta, maiatzaren 10eko Lehendakariaren 224/2023 Ebazpenaren bidez, garraio-zerbitzuaren kontzesio-kontratuaren lizitaziorako aurreko espedientea artxibatu zen eta zerbitzu-kontratu moduan lizitatzeko prozedura abiaraztea agindu zen.

Azkenik, Iruñerriko Mankomunitateko Batzar Nagusiak maiatzaren 25ean egin zuen saioan Eskualdeko Hiri Garraioaren zerbitzuaren kontratuaren espedientea onartu zuen, eta bai hura arautzeko baldintza-agiria ere. Zehazki, balio zenbatetsi osoa 631.640.098,61 euro izan zen (BEZa kanpo).

Lehiaketa horretara, guztira, 4 enpresa aurkeztu ziren: Transports Ciutat Comtal, S.A.; AVANZA Movilidad Integral, S.L.; Empresa Martín, S.A. y Auto Periferia, S.A. (elkarrekin parte hartu zuten); eta NEX CONTINENTAL HOLDINGS, S.L.U. Mankomunitateko Batzar Nagusiak azaroaren 16an egin zuen saioan kontratua Transports Ciutat Comtal, S.A. enpresari esleitu zion, Kontratazio Mahaiak egin zuen proposamenaren arabera.

Azkenean, kontratua abenduaren 22an sinatu zen, eta 2024ko urtarrilaren 1ean eman zitzaion hasiera.

Eskualdeko Hiri Garraioaren garajeak direla-eta, nabarmendu behar da maiatzaren 25ean jarduteko protokolo bat sinatu zutela Iruñeko Udalak eta Iruñerriko Mankomunitateak, Udalak bi lurzati lagatzeko Agustindarren industrialdean, Mankomunitateak Eskualdeko Hiri Garraioaren etorkizuneko garajeak eraikitzeko erabiltzeko.

Ondoren, abuztuan, Iruñerriko Mankomunitateak eta Arapresa, S.L. sozietateak asmoen protokolo bat izenpetu zuten, Agustindarren industrialdearen hirigintza-garapenerako eta industrialde horretan A1 lurzatiaren salerosketarako. Lurzati hori Iruñeko Udalak lagako dituen beste biei gehituko zaie. Hartara, hiru lurzati horien artean 55.195 metro koadroko lursaila edukiko da Eskualdeko Hiri Garraioaren garajeak kokatzeko etorkizunean.

Amaitzeko, eta hainbat konturen barnean, TCC Pamplonak, enpresa horren zati sozialaren batzorde batek, eta Iruñerriko Mankomunitateak, ‘Jar zaitez nire lekuan. Egin dezagun bidaia on!’ kanpaina aurkeztu zuten ekainaren amaieran, Eskualdeko Hiri Garraioko bidaietan ohitura onak izateari buruz sentsibilizatzeko asmoarekin.

Era berean, urteko lehenbiziko seihilekoan, “Iruñerriko hiriarteko garraioaren aurretiko azterlana” egin zen, eta bere xedea izan zen erabilera orokorreko bidaiarien hiriarteko garraio publikoko oinarrizko zerbitzu bat proposatzea, errepidekoa, egungo zerbitzuak erreferentzia moduan hartuta eta eskuragarri dauden datuekin, Iruñerri osoan, EHGaren esparrutik kanpo, hiriarteko garraioa antolatu eta orekatzeko bidea emateko.

Taxiaren zerbitzua

Taxiaren zerbitzuari dagokionez, 2023an taxiaren tarifak aldatu egin ziren eta igoera globala % 5,60koa izan zen.

Eskaera nabarmen handitu zela ikusirik, taxiaren zerbitzuaren eskaintza hobetzeko 2022an onartu zen txoke-planaren garapenari dagokionez, ezarri diren neurriak hauek izan dira:

• Lizentzien kontrola egiteko sistema bat ezartzea, aktibitate txikia edo batere aktibitaterik ez dutenak detektatzeko.

2023an zehar, taxi-lizentzien jardueraren informazioa biltzen jarraitu da, datu-base desberdinen bidez. Informazio-iturri horri gehitu beharko zaio tren-geltokiko geralekuan 2023ko azaroan kokatu zen kamerak, matrikulak irakurtzeko kamerak, lortutako informazioa (neurri honen berri aurrerago ematen da).

• Taxiei buruzko Foru Legea aldatzeko neurriak, soldatapeko langileak kontratatzea malgutzeko helburuarekin.

Iruñerriko Mankomunitateak Nafarroako Gobernuaren Garraioko Zuzendaritza Nagusiari aldaketa hori eskatu zion (507/2022 Ebazpena), eta 2023ko azaroaren 22an, zuzendaritza nagusi horrek jakinarazi zuen Taxien uztailaren 6ko 9/2005 Foru Legea aldatzeko foru-legearen proiektua egiteko prozedura hasi duela.

• Teletaxi San Ferminen igorgailu-zerbitzua eskuragarri edukitzeko neurriak, soldatapeko taxi-gidarientzat.

Neurri hau 2022aren amaieran ezarri zen, eta behin betiko sendotu da 2023 honetan.

• 8 eta 9 plazatako baimendutako ibilgailuen kopuru maximoa handitzea.

Neurri hau 2022an ezarri zen (498/2022 Ebazpena), eta ekarri zuen 2023an ezaugarri horietako 4 ibilgailu sartzea zerbitzuan.

• Gutxieneko zerbitzuak ezartzea tren-geltokian, une eta aldi jakin batzuetan.

Jarduketa hau 2023ko otsailaren 20an jarri zen martxan (57/2023 Ebazpena) eta emaitzak onak izan dira 2023an zehar.

Neurri osagarri gisa, 2023ko irailaren 7an, hitzarmena izenpetu zuten Iruñeko Udalak eta Iruñerriko Mankomunitateak, Iruñeko sarbide murriztuko eremuetan taxien altak eta bajak kudeatzeko eta taxiaren zerbitzua hobetzeko tren-geltokian. Hitzarmen horrek barne hartzen zuen matrikulak irakurtzeko kamera ba kokatzea, oro har, taxiaren zerbitzua hobeki kontrolatzeko eta, bereziki, tren-geltokian ezarritako gutxieneko zerbitzuak kontrolatzeko. Kamera hori azaroaren amaieran jarri zen, eta informazioa emateko protokoloa garatzen ari gara.

• Tren-geltokiko geralekua egokitzea.

2023an zenbait bilera egin ziren gai hau jorratzeko, eta taxiaren zain egoteko tokian instalatzeko pergola baten diseinua eta zenbatespen ekonomikoa kontratatu ziren. Hartara, inplikatuta dauden erakunde eta administrazio guztien elkarlanari esker, 2024an kokatu ahal izatea espero da.

• Trenen informazioa lortzeko mekanismoak (okupazioa, iritsiera-ordutegi eguneratuak…).

2023an hainbat bilera egin dira, baina ez da emaitza onik lortu.

• Elkarrizketa zuzena izatea desgaitasuna duten pertsonen elkarteekin, eurotaxi-zerbitzua hobetzeko.

Hainbat bilera egin dira egungo egoera eta txoke-planaren neurri guztiak azaltzeko.

• Zerbitzua arautzen duen ordenantza aldatzea, baimendutako 7 plazatako ibilgailuen kopurua handitzeko.

Neurri honek ahalbidetzen du une jakin batzuetan 7 plazatako zerbitzua ematen duten eurotaxiak liberatzea. 2023ko martxoaren 31n hartu zuen indarra (64. zenbakiko NAO, 2023ko martxoaren 30ekoa).

• 2023an, eurotaxien 20 lizentzia gehiago emateko plana.

Lehen deialdia 81. zenbakiko NAOn kaleratu zen, 2023ko apirilaren 20an. Eskaerak aurkezteko epea igaro zen bakar bat ere jaso gabe. Emaitza hori ikusirik, lantalde bat hasi zen, deialdi berri bat hasteko.

Beste alde batetik, taxi-gidari profesionala izateko baimena eskuratzeko probak 2023ko urtarrilaren 14an egin ziren. Onartuta zeuden 75 izangaietatik 51 joan ziren probak egitera eta 44k gainditu zituzten. Halaber, 2023ko urriaren 7an, urteko bigarren probak egin ziren. 96 izangai onartu ziren, 74 joan ziren egitera eta 59k gainditu zituzten. Hortaz, Mankomunitateak eskumenak bere gain hartu zituenetik, taxi-gidari profesionala izateko 1.334 baimen jaulki dira guztira.

Azkenik, 2023-2025 aldirako Dirulaguntzen Plan Estrategikoa egin zen eta 2023ko dirulaguntzak izapidetu ziren. Horretarako, 2023ko irailaren 25ean eta 27an, 427/2023 eta 434/2023 Ebazpenak kaleratu ziren, ibilgailu ekologikoetarako, segurtasun-elementu eta elementu teknologikoetarako eta gurpil-aulkiko erabiltzaileentzako eurotaxi zerbitzurako dirulaguntzak iragartzeko. Behin prozesua amaituta, emaitzak hauek izan dira:

• Berrikuntzako eta segurtasun-elementuetarako deialdiak lizentzien 3 titularri eman zien dirulaguntza, segurtasun-kamerak kokatzeagatik. Kopuruak 250 eta 500 euro artekoak izan ziren.
• Desgaitasuna duten pertsonentzako taxi-zerbitzua hobetzeko deialdiak 48.489,04 euro eman zizkien 19 lizentziari, gurpil-aulkian ibiltzen diren erabiltzaileei 14.693 zerbitzu egiteagatik.

Gainera, deialdi hori aldatu egin zen barne hartzeko berariazko dirulaguntzak aurretiko erreserbarekin egindako eta ospitalera joateko zerbitzuengatik gurpil-aulkian ibiltzen diren pertsonentzat. Teletaxi San Ferminek ez zituen eskaintzen lehen zerbitzu horiek eta barne hartu ziren aldaketa horren ondoren.

• Azkenik, ibilgailu ekologikoen deialdiaren barnean, 7 lizentzia diruz lagundu ziren “zero isurpeneko” ibilgailuak erosteagatik. Hain zuzen, 840 euro eta 1.700 euro arteko kopuruak eman zitzaizkien.

Ezkabako Eskualde Parkea

Iruñerriko Mankomunitatearen Batzar Nagusiak 2023ko maiatzaren 25ean egin zuen saioan, IMk Ezkabako Eskualde Parkearen kudeaketa egiteko eskuduntza bere gain hartzeko akordioa hartu zen, Nafarroako Gobernuak 2022ko abenduaren 21eko saioan onartu zuen Udalez gaindiko Plan Sektorialean jasota dagoenaren arabera.

Plan sektorial horren helburua da esparru horretako mendien multzoa planifikatzea, modu integralean, natura- eta kultura-ondarea kontserbatzea bateratuta, erabilerak eta jarduerak erregulatzea, eta bai Ezkaba mendiaren garrantzia nabarmentzea eta ingurumen-heziketa sustatzea ere.

Udalez gaindiko Plan Sektorialak jasotzen du parke horren esparru osorako erabilerak eta jarduerak arautzea, udalerri hauetan: Berriobeiti, Berriozar, Iruña, Antsoain, Atarrabia, Uharte, Ezkabarte eta Txulapain.

Batzar Nagusiaren akordio horretan, zerbitzu berri honetan Mankomunitateak edukiko dituen eskuduntzak onartu ziren, eta bai Ezkabako Eskualde Parkea zuzen kudeatzeko beharko den finantzaketa ere; esparrua eratzen duten udal horien konturakoa izango den finantzaketa, zehazki.

Emaitza ekonomikoak

Ekitaldiko emaitza ekonomikoei dagokienez, Taldearen galera eta irabazien kontuak 3.659 m€-ko (mila euro) saldo positiboa izan du 2023ko ekitaldian.

Emaitza horrek islatzen du Iruñerriko Mankomunitatearen galera eta irabazien kontuek eskaintzen dituzten emaitzen saldo gehitua, 2.400 m€, eta Iruñerriko Zerbitzuak SA sozietatearena, 1.259 m€. Bi erakundeen jarduera desberdinak, eta, zehatzago, bakoitzak emandako zerbitzuen finantzabide-sistemen berezitasunak kontuan harturik, hona hemen bi erakundeei dagozkien emaitzen azalpen-azterketak.

IZSA

Aurretik esan den moduan, Mendeko Sozietatearen galeren eta irabazien kontuak 1.259 m€-ko (mila euro) saldo positiboa izan du 2023ko ekitaldian. Sozietatearen izaera eta helburuak kontuan harturik, emaitza ekonomikoak azaltzen ahal dira aurrekontu-desbideratzeetan oinarriturik. Bestalde, hasierako aurrekontu-aurreikuspenek bideratzen dute bere ekonomia-jarduera. Aurreikuspen horiek —zuhurtasun-irizpideei jarraiki eginak— ekonomia kontabilitate orekaren helburua dute abiapuntu (galera eta irabazien kontuaren "zero" emaitza). Hartaz, honako hauek izaten ahal dira ekitaldiaren garapen ekonomikoaren alderdirik esanguratsuenak eta emaitzaren arrazoi nagusiak:

• Dirulaguntzen periodifikatzeen efektua kenduta, ustiatzetik etorritako diru-sarrerek, oro har, aurretik aurreikusita zegoena baino 3.533 m€ txikiagoa izan den errealizazioa izan dute, hau da, % 3,85 gutxiago. Salmenten eta zerbitzu-emateen atalean, energia saltzetik lortutako diru-sarrera txikiagoak nabarmentzen dira (3.693 m€) eta uraren fakturazioagatiko kuota aldakorretik (878 m€) eta hondakinak kudeatzeko sistema integralaren zerbitzuengatikoak, zenbatetsitakoak baino handiagoak izan direnak (994 m€).

• Ustiapen-gastuetan, amortizazioen efektua alde batera utzita, oro har hartuta, 3.480 m€-ko aurrezkia izan dute, % 4,2, hasierako aurreikuspenen gainetik. Atal honetan, nabarmendu beharrekoak dira ekoizpen-prozesurako energiaren gastu txikiagoak (barne hartuta Iberdrolaren elektrizitate-kanona) (2.030 m€), beste enpresa batzuek egindako lanen gastu txikiagoak (772 m€), nagusiki hondakinen bilketari lotutakoek, eta zergenak (740 m€), isuritako tonak gutxitzeagatik.

• Amortizazioen eta periodifikatzeen desbideratze garbiak gastu txikiagoa ekarri du (115 m€).

• Finantza-emaitza negatiboak aurreikusitakoak baino hobeak izan dira, 1.268 m€ hobeak, zabortegia eraisteko horniduraren finantza-eguneratzeak izan duen eraginaren ondorioz eta bankuko gordailuen ordainketarengatik.

Ondorioz, zerbitzuen ikuspegitik, esan daiteke zerbitzuen ekonomia-egitura eta kudeaketa-irizpideak mantendu direla, besteak beste, zuhurtasun-printzipioa aurrekontuak egiterakoan, betiere zerbitzuen nahikotasun ekonomikoa bermatze aldera. Hartara, ekitaldiko emaitzen kontuek diru-sarrera korrienteak sortzeko gai diren jarduera batzuk aurkezten dituzte, behar bezala estaltzen dituztenak zerbitzuen eta sozietatearen funtzionamendurako gastuak.

IM

Lehenago esan den moduan, Mankomunitatearen galeren eta irabazien kontuak 2.400 m€-ko saldo positiboa izan du.

Hasteko aipatu behar da Mankomunitatearen administrazio-izaerak eta bai gauzatzen dituen jarduerek ere berekin dakartela aurrekontu-irizpideen lehentasuna, administrazio-adieran, ekonomikoen gainean, orekaren zehaztean eta analisian eta, ondorioz, fluxu desberdinen denbora-egozpenean dauden diferentziekin. Izan ere, aurrekontu-aurreikuspenak zorrozki eta zehaztasunez bete balira, gastuetan eta diru-sarreretan orekatuta, Mankomunitatearen galeren eta irabazien kontuak 3.281 m€-ko saldo positiboa eduki beharko zukeen, eta, hortaz, lehenago aipatu den 2.400 m€-ko emaitza positiboa, egiatan, 884 m€-ko desbideratze negatiboa da ekitaldiaren hasierako aurreikuspenei dagokienez.

Bere garrantzi ekonomikoari dagokionez, emaitzaren analisian eta justifikazioan sartuta, Mankomunitatearen galeren eta irabazien kontuaren zati nagusia, alde handiarekin, Eskualde Garraioaren (Eskualdeko Hiri Garraioa eta Taxia) kudeaketarekin lotuta dago. Jarduera horrek, gainera, erregistratu ditu desbideratze esanguratsuenak, jarraian deskribatzen den moduan:

• Aurrekontuak eta Iruñerriko Hiri Garraioaren X. Plana, 2023rakoa, onartu eta gero, eta 20/2022 Errege Lege Dekretuan, abenduaren 27koan, aurreikusitako laguntzei heltzeko xedearekin, Iruñerriko Mankomunitateko Batzar Nagusiak hitzartu zuen 2023ko urtarrilaren 1etik eta ekainaren 30a arte abonuen eta bidaia anitzeko tituluen prezioa % 50 gutxitzea. Murrizketa hori, azkenean, ekitaldi osoan aplikatu zen, Batzorde Iraunkorraren akordio baten bidez, 2023ko abenduaren 31 arte luzatu baitzen. Deskontu horiek ekarri dute 6.983 m€ gutxiago biltzea, hasiera batean aurreikusita zegoen diru-bilketaren aldean. Diru-bilketa hori, gainera, zati batean baino ez du konpentsatu 20/2022 Errege Lege Dekretuan araututa zegoen laguntzak (2.431 m€) eta Garraioaren X. Plana aldatzean zerbitzua finantzatzeko exijitutako ekarpen handiagoek, Nafarroako Gobernuak eta Udalek 1.697 m€ ordaindu baitituzte. Puntu honetan adierazi behar da ez direla erregistratu, eta, horrenbestez, ez duela islarik izan galeren eta irabazien kontuan, 5/2023 Errege Lege Dekretuko laguntzengatik egokituko zitzaizkiola zenbatetsi ziren 2.431 m€, tarifak bigarren seihilekoan murrizteari egokituko zitzaizkionak, Mankomunitatea ez baitzen laguntza horien onuraduntzat hartu, Errepideko Garraioaren Zuzendaritza Nagusiak 2023ko abenduaren 28an kaleratu zuen Ebazpenean. Hala eta guztiz ere, Iruñerriko Mankomunitateak egoera hori aldatzera bideratutako jarduketak gauzatzen jarraitu du, eta espero da jarduketa horien behin betiko erabakia eta emaitza 2024an zehar jakitea.
• Diru-sarreren beste desbideratze nabarmen bat gertatu da 2023ko ekitaldiaren barnean 20 taxi-lizentzia berriren esleipenarengatiko diru-sarreren errealizazio nuluarengatik, hasiera batean 2.400 m€-ko diru-sarrerak aurreikusita baitzeuden.
• Kontrako zentzuan, prezioen indizearen egonkortze handia, eta bereziki erregaien prezioan izan den murrizketa (neurri handi batean oztopatu zituzten hasierako aurreikuspenak), 3.595 m€ aurreztu izanaren arrazoi nagusia izan dira, ekitaldiari egotzitako kontzesioaren “kostu gordinean” erregistratua.
• Azkenik, aurreko hiru puntuetan adierazitakoari 431 m€-ko aurrezpena gehitzea gelditzen da, Mankomunitateak zuzenean kudeatutako jarduketetatik eratorritako gastuen errealizazioan erregistratua, eta zerbitzuaren kudeaketarekin lotutako diru-sarrera handiagoetako 19 m€-ak (kanonak, zergak, zehapenak…), -1.210 m€-tan kuantifikatzeko desbideratze garbia, zeinu negatibokoa, Eskualdeko Garraioaren kudeaketari egoztekoa, nahiz eta Iruñerriko Mankomunitatearen galeren eta irabazien kontuaren azken emaitzan izan duen eragina positiboa izan den, 2.074 m€-koa.

Mankomunitatearen egiturari eusteko berezkoak diren jarduerek, oro har, 326 m€-ko desbideratze garbi positiboa erregistratu dute eta horrek Mankomunitatearen galeren eta irabazien kontu osoaren desbideratze negatiboa gutxitzen du atal honen hasieran adierazitako 884 m€-etara.

Azken beltzean, errepikatu behar da Iruñerriko Mankomunitateak zuzenean garatutako jarduerek eta haiek finantzatzeko formulek zail egiten dutela diru-sarreren aitorpenaren eta gastuen aitorpenaren arteko orekarik ez edo desdoitze tenporal sinpleei ez dagozkien emaitza esanguratsuak agertzea.

2.- AURREIKUS DAITEKEEN BILAKAERA

Ekitaldi honetako alderdirik nabarmenenek –txosten honen hasieran azaltzen dira– oso argi adierazten dituzte talde honen jarduera bideratzen duten ildo nagusiak: teknologia aurreratua duten azpiegitura eraginkorrak, agindutako zerbitzuen kudeaketa eta ustiapena etengabe hobetzea. Hori dela-eta, esaten ahal da aurrez ikusten ahal den talde honen bilakaerak honako ezaugarri hauek izango dituela:

• Hartutako kudeaketa-formulak indarrean egotea eta bai zerbitzuen oinarrizko helburuak betetzeko duten gaitasuna ere.
• Egungo beharrak estaltzen ahal dituzten azpiegitura materialak izatea. Azpiegitura hauek kalitatekoak, ongi zainduak, eta nahiko berriak izateaz gainera, instalazio berriak etengabe garatzen ari direnez, egungo estaldura-mailak behar den aldian bermatzen ahal dira, baldin eta kaptazio edo biltze berrien gaineko aurreikuspenak betetzen badira.

Tokiko maparekin lotuta, 25. zenbakiko NAOn, 2019ko otsailaren 6an, kaleratu da 4/2019 Foru Legea, otsailaren 4koa, Nafarroako Toki Administrazioa Eraberritzekoa.

Foru-lege horrek planteatzen du udalez gaindiko antolaketa, “eskualdearen” figuraren bidez. Hartara, aurrerantzean bera arduratuko da orain arte udalek, arloz arloko mankomunitateek eta antzeko beste erakunde batzuek, gure Foru Komunitatean azken urteetan eratutakoek, gauzatzen zituzten zenbait eginkizun egiteazl.

Eskualdeak garatzeak foru-lege berria exijituko du, eta lege horrek ezarriko ditu zerbitzuak ematea zein baldintzatan garatuko den.

Mankomunitateari eragiten dion neurrian, gerta liteke Taldea eraldatzea ematen dituen zerbitzuak aldatuko direlako eta/edo haiek emateko esparrua aldatuko delako. Eraldatze horrek ez lioke eragin behar funtzionamenduan dagoen enpresa-printzipioari.

Nafarroako Gobernuaren legegintzaldi honetan, orain arte behinik behin, ez dira garatu Nafarroako Toki Administrazioa Eraberritzeko Foru Legean jasotako terminoak.

3.- JARDUERAK BERRIKUNTZAREN GAIAN

STARDUST

2023an zehar, aurreikusita zegoenaren arabera garatu da Taldeak HORIZON 2020 STARDUST Europako proiektuan  parte hartzea, Egillorko EUTEN hidrotermiako instalazioa kokatzearen eta 9. linea elektrifikatzearen bidez.

PERTE I (Ur Digitala Nafarroa/ADN) (Suspertze eta Eraldaketa Ekonomikorako Proiektu Estrategikoa)

NILSArekin eta Jurramendiko Mankomunitatearekin batera aurkeztua, Uraren Ziklo Integralaren digitalizazioaren gaian. Onartu dute, eta proiektuko atal edo mugarri desberdinak garatu zain gaude.

PERTE II (Suspertze eta Eraldaketa Ekonomikorako Proiektu Estrategikoa)

Joan den urtean aurkeztu zen eta ebazteke dago. Aurreko kasuan bezala, Uraren Ziklo Integrala digitalizatzeari dagozkion alderdiak hartzen ditu aintzat.

4.- KARBONOARI DAGOKIONEZ, NEUTROAK DIREN ZERBITZU BATZUEN ALDEKO APUSTUA

2017-2030 aldirako Plan Estrategikoan eta Klima Aldaketarako eta Energiarako Estrategia 2030ean, 2021ean onartuan, jasotako helburuetako bat betetzeko, 2030ean Mankomunitatea neutroa izatea karbonoari dagokionez, ekintza hauek gauzatu dira:

-   Karbono-aztarna.

• Karbono-aztarna ebaluatu eta zertifikatzea, eta isurpen-eskubideak erostea. 2022ko karbono-aztarna kalkulatu, ebaluatu eta zertifikatu da (EQA ISO 14064 ziurtagiria).
• Isurpen guztien % 6,46 konpentsatu dira. 

-   Energia berriztagarriak.

• Jatorri-bermeen erosketa IZSAk kontsumitutako gas naturalerako, lehenbiziko aldiz.
• Sorkuntza fotovoltaikorako 4 instalazio ezartzea, Edateko Urak Ponpatzeko 3 Estaziotako estalkietan.

-   Energia-eraginkortasuna.

Luminariak ordeztea, LED teknologiako berriak jarrita, Nafarroako Gobernuak tokiko erakundeei laguntzak emateko programaren babesean.

5.- ARRISKUAK ETA ZIURGABETASUNAK

Taldeak ezagutzen ditu bere negozioen bilakaerari eragiten ahal dioten arriskuak eta ziurgabetasunak, eta ezarrita ditu haiek detektatu eta kontrolatzeko beharrezkoak diren mekanismoak.

6.- FINANTZA-TRESNAK

Taldeak ez du kontratatuta finantza-tresna deribaturik.

2023ko ekitaldian, hornitzaileei ordaintzeko batez besteko aldia 37,41 egunekoa izan da.

Txosten bereizia egin da, eta txosten horrek Informazio Ez Finantzarioaren Egoera du. Horrek, funtsean, IZSA sozietatearen informazioa dauka, eta kudeaketa-txosten bateratu honen zati da.